Mục lục
Heuristic evaluation là một phương pháp đánh giá tính khả dụng của sản phẩm dựa trên 10 nguyên tắc heuristic của Jakob Nielsen. Heuristic evaluation có thể giúp bạn xác định các vấn đề về tính khả dụng và cải thiện trải nghiệm người dùng của sản phẩm.
Giới thiệu
Heuristic Evaluation là gì?
Heuristic Evaluation là một phương pháp đánh giá hiệu quả UX của một sản phẩm hoặc giao diện người dùng bằng cách áp dụng các tiêu chí chung, được gọi là các heuristic, để phát hiện các vấn đề tiềm ẩn. Phương pháp này được phát triển bởi nhà tâm lý học giao diện người dùng Jacob Nielsen vào những năm 1990.
Xem thêm định nghĩa tại: https://www.interaction-design.org/literature/topics/heuristic-evaluation
Các lợi ích của heuristic Evaluation
Quy trình Heuristic Evaluation giúp xác định các vấn đề tiềm ẩn và cải thiện trải nghiệm người dùng của sản phẩm hoặc giao diện trước khi ra mắt công chúng. Kết quả của Heuristic Evaluation cung cấp hướng dẫn cụ thể để tối ưu hóa giao diện, nâng cao hiệu quả sử dụng và đáp ứng nhu cầu của người dùng một cách tốt nhất.
Heuristic evaluation có nhiều lợi ích, bao gồm:
- Giúp bạn xác định các vấn đề về tính khả dụng của sản phẩm sớm hơn, từ đó tiết kiệm thời gian và chi phí phát triển.
- Giúp bạn cải thiện trải nghiệm người dùng của sản phẩm, từ đó tăng sự hài lòng và lòng trung thành của khách hàng.
- Đảm bảo tính nhất quán và hiệu quả của giao diện người dùng. Nhờ vào đánh giá từ khác nhau, các quyết định thiết kế sẽ được đánh giá kỹ lưỡng và đáp ứng tiêu chí chung của một trải nghiệm người dùng tốt.
Các nguyên tắc Heuristic
Heuristic Evaluation là một phương pháp đánh giá hiệu quả UX bằng cách áp dụng các tiêu chí chung, được gọi là các nguyên tắc Heuristic, để phát hiện các vấn đề tiềm ẩn trong sản phẩm hoặc giao diện người dùng. Dưới đây là 10 nguyên tắc Heuristic được sử dụng trong quy trình Heuristic Evaluation:
- Visibility of system status – Độ hiện diện của trạng thái hệ thống: Đảm bảo rằng hệ thống cung cấp thông tin rõ ràng và dễ hiểu về trạng thái hoạt động để người dùng có thể dễ dàng hiểu và dự đoán kết quả của hành động của họ.
- Match between system and the real world – Sự tương đồng giữa hệ thống và thế giới thực: Thiết kế giao diện cần phù hợp với ngữ cảnh sử dụng của người dùng và không gây hiểu lầm hoặc hỗn loạn.
- User control and freedom – Khả năng kiểm soát của người dùng và tự do trong cách thực hiện: Giao diện cần đáp ứng nhu cầu và mong đợi của người dùng, cung cấp các tùy chọn dễ sử dụng và cho phép người dùng kiểm soát và tự do trong cách thực hiện các hành động.
- Consistency and standard – Tính đồng nhất và tiêu chuẩn: Đảm bảo tính nhất quán trong thiết kế và hành vi của giao diện, sử dụng các tiêu chuẩn và hướng dẫn đã được chấp nhận rộng rãi.
- Error prevention – Khả năng ngăn chặn lỗi: Thiết kế cần giảm thiểu số lượng lỗi có thể xảy ra bằng cách cung cấp các cơ chế ngăn chặn và cảnh báo trước.
- Recognition rather than recall – Nhận biết thay vì phải ghi nhớ: Đảm bảo rằng giao diện cung cấp thông tin dễ nhận biết thay vì yêu cầu người dùng phải ghi nhớ thông tin.
- Flexibility and efficiency of use – Tính linh hoạt và hiệu quả trong sử dụng: Thiết kế cần linh hoạt và hiệu quả trong sử dụng, cho phép người dùng nhanh chóng thực hiện các tác vụ.
- Aesthetic and minimalist design – Thiết kế có tính thẩm mỹ và tinh gọn: Giao diện cần được thiết kế sao cho có tính thẩm mỹ và tối giản nhưng vẫn đảm bảo đủ chức năng.
- Help users recognize, diagnose, and recover from error – Giúp người dùng nhận biết, hiểu nguyên nhân và khắc phục lỗi: Giao diện cần cung cấp thông tin dễ hiểu và hỗ trợ người dùng nhận biết, hiểu nguyên nhân và khắc phục lỗi nếu có.
- Help & Documentation – Trợ giúp và tài liệu hướng dẫn: Đảm bảo rằng sản phẩm cung cấp các tài liệu hướng dẫn và trợ giúp dễ hiểu và hữu ích cho người dùng trong quá trình sử dụng.
heuristic evaluation checklist
Quy trình thực hiện Heuristic Evaluation
Bước 1. Lựa chọn bộ Usability Heuristic checklist và lên kế hoạch
Trước khi thực hiện Heuristic Evaluation, quy trình bắt đầu bằng việc lựa chọn bộ Usability Heuristic checklist phù hợp. Bộ checklist này bao gồm danh sách các tiêu chí Heuristic dựa trên các nguyên tắc thiết kế và trải nghiệm người dùng chung. Qua đó, nhóm đánh giá xác định các tiêu chí quan trọng để đánh giá sản phẩm hoặc giao diện. Sau khi lựa chọn bộ checklist, nhóm sẽ lên kế hoạch về phạm vi đánh giá, thời gian thực hiện và phân công công việc cho các thành viên trong nhóm.
Bước 2. Lựa chọn Evaluators
Trong bước này, nhóm đánh giá lựa chọn các Evaluators, bao gồm các chuyên gia UX hoặc những người có kiến thức sâu về các nguyên tắc thiết kế và trải nghiệm người dùng, Interaction designer, product designer hay là một front-end developer. Sự lựa chọn kỹ càng và phù hợp về Evaluators sẽ đảm bảo quy trình đánh giá được thực hiện một cách chính xác và đáng tin cậy. Các Evaluators sẽ đảm nhiệm nhiệm vụ thực hiện đánh giá về sản phẩm hoặc giao diện dựa trên các tiêu chí Heuristic đã được xác định trước đó.
Bước 3. Training cho Evaluators
Trước khi bắt đầu quá trình đánh giá, các Evaluators cần được đào tạo về cách thức thực hiện Heuristic Evaluation và sử dụng bộ Usability Heuristic checklist một cách hiệu quả. Đào tạo sẽ giúp các Evaluators hiểu rõ quy trình đánh giá, biết cách áp dụng các tiêu chí Heuristic vào sản phẩm hoặc giao diện, và cung cấp hướng dẫn về việc ghi lại các vấn đề phát hiện trong quá trình đánh giá. Điều này đảm bảo tính nhất quán và chất lượng trong kết quả đánh giá cuối cùng.
Bước 4. Thực hiện đánh giá
Sau khi nhóm Evaluators đã được đào tạo và làm quen với quy trình đánh giá, họ sẽ thực hiện đánh giá độc lập về sản phẩm hoặc giao diện. Mỗi Evaluator sẽ áp dụng các tiêu chí Heuristic từ bộ checklist để kiểm tra các khía cạnh quan trọng của trải nghiệm người dùng. Kết quả của đánh giá sẽ được ghi lại một cách cụ thể và chi tiết.
Bước 5.Tổng kết và đánh giá
Sau khi các Evaluators hoàn thành đánh giá, nhóm tổng kết và đánh giá kết quả. Các vấn đề phát hiện trong quá trình đánh giá sẽ được phân loại và ưu tiên theo mức độ nghiêm trọng. Từ đó, đưa ra các đề xuất cải thiện và giải pháp tối ưu hóa trải nghiệm người dùng và giao diện. Kết quả của Heuristic Evaluation cung cấp hướng dẫn cụ thể để tối ưu hóa sản phẩm hoặc giao diện và đảm bảo tính nhất quán và hiệu quả trong sử dụng.
heuristic evaluation process
Để tìm hiểu rõ hơn về quy trình, bạn có thể xem các bài viết và nghiên cứu khác tại đây (mình lấy từ đây ra chứ đâu):
1. https://olabs.onteractive.eu/olabs_article/huong-dan-thuc-hien-heuristic-evaluation
Kết luận
Heuristic Evaluation là một phương pháp đánh giá hiệu quả và mạnh mẽ để cải thiện trải nghiệm người dùng và giao diện của sản phẩm hoặc giao diện người dùng. Bằng cách áp dụng các tiêu chí chung, các nguyên tắc Heuristic, Heuristic Evaluation giúp phát hiện và xác định các vấn đề tiềm ẩn một cách nhanh chóng và hiệu quả.
